آموزش زبان اشاره به سگ ها آنقدری که به نظر می‌رسد سخت نیست. سگ‌ها به همان اندازه که می‌توانند به دستوات کلامی شما واکنش دهند، زبان بدن را هم می‌فهمند. بنابراین ترکیب این علائم چندان دشوار نیست. اول باید علائم خود را انتخاب کنید. بعد از آن علائم برای آموزش سگ‌تان استفاده کنید.
روش اول: پیدا کردن علائم دست
۱. اول علائم اطاعت را امتحان کنید. استفاده از سیگنال‌های اطاعت با دست در اول کار بهتر است چون بقیه‌ی مربیان سگ هم این نشانه‌ها را می‌شناسند، حتا اگر فقط به این علائم بسنده نکنند. به عنوان مثال، نشانه‌ی متداول برای «نشستن» این است که دست‌تان تا شانه‌تان نگه دارید، طوری‌که آرنج‌تان خم باشد، بعد دست‌تان را به سمت زمین حرکت دهید.
- مهم‌ترین مشکل استفاده فقط از علائم اطاعت این است که شامل همه کارهایی که می‌خواهید سگ‌تان انجام دهد نمی‌شوند.
۲. از زبانه اشاره‌ی امریکایی (ASL) استفاده کنید. گزینه دیگر استفاده از زبان اشاره‌ی امریکایی است. یک مزیت آن این است که افراد ناشنوا هم خواهند توانست با سگ‌تان ارتباط برقرار کنند. یک عیب آن هم این است که برای استفاده از این زبان اشاره به هر دو دست نیاز دارید، که اگر لیش به سگ‌تان وصل باشد کمی کار را مشکل می‌کند. بااین‌وجود، بعضی‌ها خودشان این زبان اشاره را طوری اصلاح می‌کنند که فقط از یک دست استفاده شود.
- در اینترنت می‌توانید درمورد این زبان اشاره بیشتر بیاموزید.
۳. خودتان زبان اشاره با دست بسازید. مزیت آن این است که همیشه در ذهن‌تان خواهد ماند. عیب آن هم این است که فقط کسانی می‌توانند به سگ‌تان فرمان دهند که این زبان را به آن‌ها هم آموزش داده باشید. علاوه‌بر‌این، برای بعضی‌ها خلق کردن زبان اشاره با دست کمی سخت است.
روش دوم: کار کردن با سگ‌های تعلیم‌دیده برای ناشنواها
۱. تصمیم بگیرید که چه ترفندهایی را می‌خواهید به سگ‌تان آموزش دهید. اولین قدم آموزش این است که درمورد یک ترفند به قطعیت برسید. به‌عنوان‌مثال، یکی از اصلی‌ترین ترفندها یا دستورات «بنشین» است. این دستور فوق‌العاده است چون می‌توانید در موقعیت‌های مختلفی از آن استفاده کنید، چه برای اینکه دست از پرش و جهش بردارد یا وقتی می‌خواهید کمکش کنید بنشیند و منتظر تشویقی‌اش باشد.
۲. با دستورات کلامی شروع کنید. از هر دستور کلامی که می‌خواهید می‌توانید استفاده کنید، به‌شرط اینکه در این زمینه همیشه یک‌جور عمل کنید. برای دستور «بشین» مطمئناً متداول‌ترین دستور کلامی همان «بشین» است!
۳. از تشویقی استفاده کنید. با تشویقی می‌توانید به سگ‌تان نشان دهید که می‌خواهید چکار کند. برای اینکه بنشیند، اول به او نشان دهید که در دست‌تان یک تشویقی دارید. بعد تشویقی را بالای سر سگ بیاورید، ولی طوری که نتواند آن را بگیرد. این کار باید وادارش کند که روی زمین بنشیند.
- اگر سگ‌تان قبل از اینکه بتوانید وادارش کنید بنشیند، خواست حرکت کند، احتمالاً تشویقی را به اندازه ی کافی نزدیک او نگرفته‌اید. آن را مستقیم ببرید جلو دماغش.
۴. دستورتان را به زبان آورید. همان‌طور که می‌خواهید از تشویقی برای نشستنش استفاده کنید، دتور کلامی را هم به زبان آورید. یعنی همان‌طور که تشویقی را بالای سرش می‌آورید، بگویید «بشین».
۵. تحسینش کنید و جایزه‌اش را بدهید. وقتی سگ‌تان نشست یا دستور موردنظر را انجام داد، فوراً به‌ش بگویید «آفرین!» و تشویقی‌اش را بدهید.
۶. بدون تشویقی تمرین کنید. مدتی با استفاده از تشویقی تمرین کنید. وقتی سگ‌تان به آن عادت کرد، سعی کنید بدون استفاده از تشویقی دستور را با او تمرین کنید. از همان حرکت دست و دستور استفاده کنید، با این تفاوت که تشویقی‌ای دیگر در دست‌تان نباشد. وقتی سگ‌تان دستور را به‌خوبی انجام داد، تحسینش کنید.
۷. روی نشانه‌ی جدید کار کنید. وقتی سگ‌تان با دستور کلامی آشنا شد، شروع به تمرین اشاره‌ی جدید با او کنید. این‌بار دستور کلامی را با اشاره بدنی جدید همراه کنید. چند بار اول بهتر است با اشاره‌ی قبلی دست شروع کنید و بعد سراغ اشاره‌ی جدید بروید. بعد از چند بار تمرین، اولی را کنار بگذارید ولی دستور کلامی را ادامه دهید.
- در بعضی موارد، مثل دستور «بخواب»، می‌توانید از همان اول اشاره را به او آموزش دهید. برای دستور «بخواب» معمولاً از حالت «بشین» شروع می‌کنید و بعد با استفاده از تشویقی و پایین آوردن آن تا نزدیک زمین او را هدایت می‌کنید. بعدتر می‌توانید اشاره را اصلاح کنید که نیازی به آوردن دست‌تان تا زمین نباشد.
۸. دستور کلامی را حذف کنید. وقتی دیدید که سگ‌تان اشاره‌ی جدید را فهمیده است، آن را بدون دستور کلامی امتحان کنید. دقت کنید که اول با صدا کردن اسمش توجه سگ‌تان را جلب کرده باشید. برای اینکه بتواند اشاره با دست شما را انجام دهد باید نگاهش به شما باشد. اگر احساس می‌کنید نمی‌فهمد، دستور کلامی را با اشاره دست همراه کنید و بعد دستور کلامی را حذف کنید.
روش سوم: آموزش سگ ناشنوا
۱. با علامت «به من نگاه کن» شروع کنید. برای کار کردن و فرمان دادن به سگ‌های ناشنوا باید مطمئن شوید که سگ‌تان شما را نگاه می‌کند، سپس به او فرمان دهید. به همین دلیل، اولین چیزی که باید به او آموزش دهید علامت «به من نگاه کن» است. یک علامت با دست برای آن انتخاب کنید. حرکت دست را انجام دهید و سپس به بینی خود اشاره کنید. وقتی سگ‌تان به شما نگاه کرد، برایش علامت شست رو به بالا یا یک اشاره‌ی دیگر انجام دهید (به جای کلیکر که بعضی از مربی‌ها از آن استفاده می‌کنند.) بعد به‌ش جایزه یا تشویقی بدهید. آن‌قدر این اشاره را با او کار کنید تا یاد بگیرد که با این اشاره باید به شما نگاه کند.
- این روش همچنین برای آن‌هایی که خودشان ناشنوا هستند و با سگ مخصوص افراد ناشنوا کار می‌کنند هم مناسب است.
۲. یک علامت دست و یک ترفند انتخاب کنید. خودتان انتخاب کنید که اولین ترفندی که می‌خواهید آموزش دهید چه باشد. همان‌طور که گفتیم، «بشین» برای شروع عالی است. علامت اشاره دست‌تان را برای این دستور انتخاب کنید.
۳. علامت را نشان دهید. بعد از نشان دادن علامت «به من نگاه کن» ، علامت کاری که می‌خواهید سگ انجام دهد را نشان دهید و فوراً از یک تشویقی استفاده کنید تا او را به حالت آن دستور درآورید.
- مثلاً برای فرمان «بشین» تشویقی را در دست‌تان جلوی بینی‌اش بگیرید، بعد آن را به سمت بالای سرش ببرید تا برای نگاه کردن به آن مجبور به نشستن شود.
۴. تحسینش کنید و تشویقی اش را بدهید. به محض این که سگ‌تان کاری که می‌خواستید را انجام داد، تحسینش کنید و جایزه‌اش را بدهید.
۵. به تمرین کردن ادامه دهید. وقتی به نظرتان رسید که سگ‌تان فرمان را فهمیده است، تشویقی را حذف کنید. اشاره‌ی دست را بدون تشویقی با او کار کنید تا کامل در آن ماهر شود.
نکات آموزش زبان اشاره به سگ ها:
- حواس‌تان باشد که جلسه‌های آموزش باید کوتاه باشند. زمانی که سگ‌ها می‌توانن روی چیزی تمرکز کنند بسیار کوتاه است. اگر بخواهید ۳۰ دقیقه یا یک ساعت او را به کار بگیرید، هر دوتان خسته خواهید شد.
