آیا در طبیعت جانداران دیگری هم هستند که این هوشیاری را نسبت به خود و هم نوعانشان داشته باشند و زمان مرگ حیوانات توسط خودشان قابل درک باشد؟
همان طور که می دانید انسان با توجه به هوش بالایی که نسبت به دیگر جانداران دارد قادر است لحظات پایانی زندگی اش را درک کند و متوجه وقوع پدیده مرگ باشد.
دانشمندان تحقیقات گسترده ای در زمینه آگاهی از مرگ بر روی جانواران انجام داده اند. محققان رفتارهای آنها را به دقت مطالعه و ثبت و ضبط کرده و به این نتیجه رسیده اند که حیوانات لحظات پایانی زندگی خود و نزدیکانشان را درک می کنند. در این مطلب به ۳ حیوانی اشاره می کنیم که این درک را دارند.
زمان مرگ حیوانات : شامپانزه
در طبیعت شاید شبیه ترین موجود به انسان شامپانزه باشد. این حیوان چه از لحاظ تکامل چه از نظر فیزیکی و روانشناختی شباهت های زیادی به انسان ها دارد. مجله تخصصی “روند حیات” مقاله ای از پژوهشگران دانشگاه استیرلینگ با موضوع آگاهی از مرگ چاپ کرده است. این مقاله به تحقیق درمورد مرگ آگاهی در گروهی از شامپانزه ها اشاره می کند. پژوهشگران دریافته اند که شامپانزه ها در مورد یکی از اعضای گروهشان که لحظات پایانی زندگی اش را سپری می کند، رفتار خاصی دارند. در واقع این دسته از حیوانات هوشیاری و آگاهی عمیقی از مرگ دارند.
زیست شناسان برای مدتی شامپانزه های باغ وحش اسکاتلند را مورد بررسی قرار داده اند و یک شامپانزه ماده ۵۰ ساله را درسال ۲۰۰۸ زیر نظر داشته اند. آنها متوجه شده اند که سایر شامپانزه ها در روزهای آخر زندگی اش نسبت به او رفتار بسیار آرامی داشته و کاملا حواسشان به او بوده است.
جالب است بدانید که او در ساعات آخر زندگی به همراه دیگر شامپانزه ها بر روی سکویی جمع شدند و شامپانزه ها او را نوازش می کردند. در آخر بعد از مرگ همه از او دور شدند، اما دخترش شب را کنار او ماند. نهایتا چند روز بعد از مرگ رفتار شامپانزه ها کاملا عادی شد ولی باز هم تا چند روز هیچ کدام بر روی سکویی که محل مرگ شامپانزه ماده بود نرفتند.
یک تیم دیگر از دانشگاه آکسفورد به سرپرستی دورا بیرو تحقیقی را در کشور گینه بیسائو انجام دادند، که طی این تحقیق آنها شاهد مرگ دو بچه شامپانزه بودند. آنها می گویند که شامپانزه مادر در روزهای آخری زندگی فرزندانش بسیار به آنها توجه می کرده و بی تاب بوده است. او بعد از مرگشان با حالتی افسرده نتوانسته بود فرزندانش را ترک کند و آنها را باخود به این طرف و آن طرف می برده تا در نهایت شامپانزه های دیگر جسدشان را می برند. این تحقیق بیانگر رابطه عاطفی عمیقی است که بین شامپانزه ها و مادرشان وجود دارد که حتی بعد از مرگ هم از بین نمی رود.
زمان مرگ حیوانات : فیل
حیوان دیگری که همانند انسان و شامپانزه نسبت به مرگ آگاهی دارد فیل است. طی تحقیقاتی که دانشمندان آکسفورد سالها در کشور کنیا انجام داده اند فیل ها نسبت به مرگ هوشیارند و آگاهی دارند و در لحظات آخر بسیار با یکدیگر مهربان می شوند. این تحقیق نشان می دهد زمانی که فیلی لحظات آخر عمرش را سپری می کند فیل های دیگر همگی حتی آن هایی که خویشاوندان درجه اول او نیستند به کمکش می آیند، نیازهایش را برطرف می کنند و در کل رفتار خاصی با او دارند. این محققان زمانی که بر روی یک فیل در حال مرگ مطالعه می کردند، دریافتند که پنج خانواده از فیل ها دیگر مانند پرستار دائما به او سرکشی می کنند و سعی دارند که او را زنده نگه دارند.
محققان برای ثبت این لحظات از امکاناتی مانند ضبط صوتی و تصویری با کمک ردیاب های رادیویی نصب شده روی بدن فیل استفاده کرده اند.
هوشیاری نسبت به مرگ و دقت و توجه نسبت به موجود در حال مرگ احساسی است که بین انسان ها و فیل ها مشترک است، البته محققان معتقدند که مشابه این رفتار را دلفین ها نیز دارند.
زمان مرگ حیوانات : قو
قو از جمله پرندگانی است که با توجه به خصوصیاتی نظیر زیبایی فوق العاده همواره مورد توجه بوده است. در بسیاری از فرهنگ ها قو را به عنوان سمبل عشق و وفاداری می شناسند، علت آن هم این است که این پرنده تک همسری است. نود درصد پرندگان تک همسری هستند و این در حالیست که این آمار در بین پستانداران تنها هفت درصد است. وجه تمایز این دسته از غازیان از دیگر پرندگان پیش آگاهی او در مورد مرگ بخصوص در قوهای گنگ است.
این قوها را به لیل اینکه مانند غازهای وحشی صداهای بلند و گوشخراشی ندارند گنگ می نامند. البته پترسون در کتاب راهنمای پرندگان انگلستان و اروپا به این مطلب اشاره می کند که قوهای گنگ در تمام طول عمر خود کاملا بی صدا نیستند، اما باز هم مردم این دسته از غازیان را با این نام می شناسند.
قو را به عنوان سمبل عشق و وفاداری می شناسند
طبق افسانه ها قوی گنگ زمانی که لحظه مرگش فرار می رسد به محل اولین جفت گیری خود رفته و آوازی را می خواند که با تمام شدن آواز زندگی اش هم به پایان می رسد. در واقع این آواز برای او به منزله یک اختتامیه با شکوه برای زندگی عاشقانه اش است.
از لحاظ علمی اینکه قوها واقعا لحظات پایانی زندگی خود را تشخیص می دهند، هنوز ثابت نشده است، اما در فرهنگ های مختلف این موضوع کاملا جا افتاده است.
